Sporcu sponsorlukları uzun dönemdir üzerinde kafa yorduğum farklı bir alan. İçerisinde birden fazla dinamiği barındırıyor. Son zamanlarda artan sporcu sponsorluk başvurularımız sebebiyle sponsor olmak isteyen kurumlara bu sponsorlukların nasıl ve hangi sebepler için yapıldığını, sporcu sponsorluğunun kurumlara yönelik faydalarını aktarmak istiyorum. Sporcuların nasıl sponsor bulacaklarını ise farklı yazılarımda değineceğim.

Not: Bu yazı 2015 yılında hazırlanmış ve 2023 yılında kitap içerisinde yer alan kısmi bilgilerle güncellenmiştir.

Gerçekleştirdikleri araştırmaları takip ettiğim ve güvendiğim spor odaklı veri ajansı Two Circles, 2019 yılında dünyadaki spor sponsorlukları harcamalarının 65 milyar dolar seviyelerinde olduğunu açıklamıştır. Statisca ise benzer bir veri ile 2027 yılına kadar yaklaşık 90 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini raporlarında paylaşmıştır. Bahsettiğim veriyi yorumladığımızda, spor sponsorluklarının kurumlarına fayda sağladığı konusunda tüm dünyanın hemfikir olduğu ve kurumların spor sponsorlukları için bütçe ayırmaktan çekinmedikleri rahatlıkla belirtilebilir.

Sporcuların kitle iletişim araçları için önemli ünlüler olduğu ve imajlarını doğrudan ağları aracılığıyla tüketicilerle etkileşim kurmak için kullanabildikleri bilinmektedir. Markalar da tüketicilere ulaşmak adına sporcuları tercih etmektedir. Sporcularla gerçekleştirilen sponsorluk anlaşmaları, özellikle genç tüketicilerin sevdikleri kişiler tarafından onaylanan herhangi bir ürünü satın almaya istekli olmalarından ötürü markaların pazarlama girişimlerinin her zaman önemli bir parçası olmuştur. Kurumlar sponsor olurken tamamen ticari yaklaşım ile hareket ederek, sponsorluğun kendilerine olan katkısından faydalanmak istemektedir.

Sporcular uzun süredir, spor giyimden otomobillere kadar çok sayıda sektör tarafından tercih edilmektedir. Kurumlar, sporcular ile anlaşmalar sağlayarak sporcuların sahip olduğu hız, güç, azim veya mükemmellik gibi imajları kendi marka imajları ile pekiştirmektedir. Kurumlar, sporcu ile markaları arasında anlamlı bağlantılar oluşturmak üzere sporcuyu bir bütün olarak düşünmektedir.

 

Kitabımızı Satın Alabilirsiniz

2022 yılında “Bireysel Sporcu Sponsorluğu” adında 448 sayfalık kapsamlı bir kitap yazdım. İçerikleri uygulayan her sporcu, ister yeni başlayan genç bir sporcu olsun ister profesyonel bir sporcu olsun istisnasız sponsor bulacaktır. Hatta sponsoru bulduktan sonra ilişkilerini koruyacak, sponsorluğu yenileyecek ve yeni markalarla da anlaşmalar sağlayacaktır.

Daha sonra ise durmadım ve kitabın sporcular tarafından aldığı olumlu ilgi sebebiyle İngilizce’ye çevirmeye karar verdim. 2023 yılında Amazon üzerinden Amerika ve Avrupa’daki sporcuların ulaşımına hem basılı kitap hem kindle hem de sesli kitap olarak sundum.

Bireysel Sporcu Sponsorluğu Kitabı Satın Al – Kitapyurdu – Kargo Dahil 101 TL!

İngilizce – Sponsorship for Athletes Satın Al – Amazon – Basılı 12$ – Kindle 6$

 

Spor Sponsorluğu Türleri

Sponsorluk geniş bir yelpazeye ayrılmaktadır. Farklı sektörlerdeki sponsorluk türleri yerine sadece en yaygın spor sponsorluk türlerini başlıklarına göre derledim. Spor kategorisindeki sponsorluk türleri hakkında bilgi sahibi olmanızın, markalarla gerçekleştireceğiniz toplantılarda ve sponsorluk görüşmelerinde işinize yarayacağını düşünüyorum.

Kulüp Sponsorlukları: Bir spor kulübü ile kurumun gerçekleştirdiği sponsorluk faaliyetidir. Kısa veya uzun vadeli olarak gerçekleşebilir. Kurumlar, kulüplerin taraftar gücü sebebi ile kulüp sponsorluklarını diğer sponsorluk türlerine göre daha çok tercih etmektedir.  (Örnek: Beşiktaş–Beko anlaşması.)

Takım Sponsorlukları: Spor branşının sahiplenebilmesi adına kurumların tercih ettiği sponsorluk türüdür. Kurumlar, kendi branşlarında öne çıkan takımlara sponsor olmayı hem sporların gelişimine katkıda bulunmak hem de sponsorluklarının iletişimini sağlamak adına gerçekleştirmektedir. (Örnek: Türkiye Basketbol Milli Takımı–Garanti BBVA anlaşması.)

Sporcu Sponsorlukları: Kurumların, takım sporları haricinde kalan spor branşlarını sahiplenebilmek amacıyla tercih ettiği, bireysel olarak spor yapan sporcular ile gerçekleşen sponsorluk türüdür. Kurumlar özellikle, rakiplerinden öne çıkan, iletişim yanı kuvvetli, başarılı, toplumdaki algısı pozitif ve dijital medya kullanımı olan sporculara sponsor olmayı tercih etmektedir. (Örnek: Milli Aerobik Jimnastikçi Ayşe Begüm Onbaşı–Red Bull anlaşması.)

Stadyum Sponsorlukları: Müsabakaların gerçekleştiği merkezlerde, taraftarlara ulaşmayı kolaylaştırmak ve iletişim faaliyetlerinde reklam amaçlı kullanmak adına uygulanan sponsorluk çalışmalarıdır. Genellikle isim sponsorluğu olarak değerlendirilir ve marka isminin merkezle anılması sağlanmaktadır. (Örnek: Fenerbahçe–Ülker anlaşması.)

Küçük Çaplı Sporcu Sponsorlukları: Sporcuların çeşitli masraf kalemlerinin kurumlar tarafından karşılandığı sponsorluk türüdür. (Örnek: Bir sporcunun ulaşım masraflarının karşılanması.)

 

1. Sporcu Sponsorluklarının Çeşitleri

Bir sporcuya veya spor takımına sponsorluk; gerçekleşecek etkinliklerin veya faaliyetlerin tamamlanması için kurumlar veya kişiler tarafından maddi veya ayni olarak desteklenmesi ve karşılığının beklenmesidir. Kurumlar için pek çok faydası olan bu sponsorluk türü kendi arasında çeşitli kategorilere ayrılıyor. Şimdi bu kategorileri tek tek inceleyelim.

Madde 1 – Bağış / Yardım: Bu kategori, sponsorluk tanımının hakkını istenildiği ölçüde vermese de Türkiye’de bu tip destekler yaygın olarak görülüyor. Tanıdıkları üzerinden çok düşük bedelli maddi yardımlar alan sporcular, bu yardımları hedeflerini gerçekleştirmek için kullanabiliyorlar. Bu yardımları yapan kurum veya kişilerin sporcudan herhangi bir beklentisi olmuyor.

Madde 2 – Ürün Sponsorluğu: Sporcuların hedeflerini gerçekleştirebilmeleri için kullandıkları ekipman, araç, malzeme vb. gereçlerin temin edilmesi olarak gerçekleşiyor. Bu sayede sporcu için masraflı olabilecek ürünler, sporcuya ücretsiz veya indirimli bir şekilde aktarılıyor.

Madde 3 – Tüm Masrafı Karşılama: Sporcuların turnuvalara katılmaları veya yarıştıkları spor alanlarında başarı sağlayabilmeleri için malzemenin yanı sıra farklı ek masrafları da olabiliyor. Ulaşım, konaklama, salon kirası, turnuva katılım bedeli gibi örneklendirilebilen bu masrafların karşılanması ile sponsorluk sağlanabiliyor. Madde 2’de belirttiğim ürün temini kimi durumlar için bu kategori altında sınıflandırılıyor. Bu tür anlaşmalar sporcu açısında maddi kazanç ile sonuçlanmasa da,  kendisinin bu sporu yapması için ek masrafı da oluşmuyor. Potansiyeli yüksek ve pek medyatik olmayan sporcularda bu tip sponsorluklar daha sık görülüyor.

Madde 4 – Profesyonel Sponsorluk: Hem malzeme temini hem tüm masrafların karşılanması hem de aylık maddi destekleme ile gerçekleşen sponsorluk kategorisidir. Genellikle ilgili spor alanında başarılı, medyatik, spor ahlakına uyan sporcuların elde edebildiği anlaşmalardır. Her sporcunun sponsorluktan beklentisi tabi ki en son madde olan“Profesyonel Sponsorluk” türüdür. Sporcuların bu kategoriye ulaşabilmeleri için aşama aşama devam etmeleri, itibar ve deneyim kazanmaları gerekmektedir. Her kurumun farklı beklentilerle sponsor olduğunu unutmamak gerekir.

 

Peki kurumlar neden sporculara sponsor olmalı? Nasıl desteklemeliler? Sporcuları desteklemenin kuruma yararı nedir?

2. Sporcular Kurumlara Neler Sunabilir?

Sponsorluk karşılıklı kazanç ilkesine dayandığından bir sporcuya sponsor olan kurumun hangi kazançları elde edebileceğinden bahsetmemiz gerekiyor. Kurumlar sponsor olarak elbette spor çevresine katkıda bulunduklarından bahsedebilirler. Hatta belli branşları seçip sadece o branşlar üzerine yoğunlaşabilirler. Artan sponsorluk talepleri, geçmişte yaşanan başarısız örnekler ve rekabet gibi sebepler nedeniyle kurumların sponsorlukları için daha çok ince eleyip sık dokuduğunu görmekteyiz.

Sporcuların markalara sunabileceği sponsorluk haklarını belirlerken dikkat etmesi gerekenler:

  • Başarınız.
  • Potansiyeliniz.
  • Spor branşınız.
  • Yarışmalar veya müsabakalar.
  • Sadece sizde olan ne var?
  • Markalama veya logo konumlandırma.
  • Bilet ve ağırlama seçenekleri.
  • Özel etkinlik düzenlemek ve koçluk-eğitim vermek.
  • Sponsorun yanında yer alarak zaman ayırmak.
  • Marka yüzü olmak.
  • Medya röportajları vermek.
  • Ürünü-hizmeti deneyimlemek veya yorumlamak.
  • Sözleşme bazlı sponsorluk hakları.
  • Sosyal medya kullanımı.
  • YouTube, Instagram, Twitch, TikTok ve podcastlerde markalara sunulacak sponsorluk hakları.

Kitabımda tamamı hakkında çok detaylı içerik yer almaktadır. Aşağıda, sporcuların kurumlara neler katabileceğinden bahsettiğim ve yer yer güncellediğim 2015 yılı içeriğini incelemeye devam edebilirsiniz.

 

A – Marka Elçiliği

Pek çok kurum hedef kitleleri için yürüttükleri marka çalışmalarında zorluk yaşıyor. Bu kurumların sahip oldukları pek çok kaliteli ürün ve bu ürünlerin temsil ettiği marka değeri var. (İş ahlakı ve performans gibi değerler daha ön planda) Pazarda bu kelimeleri sahiplenmek ve değer yaratmak kolay iş değil. İşte tam da bu noktada sporcu kullanımı kurumların imdadına yetişebilir.

Sağlam kelimesini sahiplenen Lassa’nın “Sağlamsa Lassa” sloganı için su altında dayanıklılığı, sağlamlığı başarıyla temsil eden dünya rekortmeni Şahika Ercümen’e sponsor olması (televizyon reklamı için tıklayınız) güzel bir örnektir.  Lassa’nın, Şahika Ercümen ile yetinmeyip futbol başta olmak üzere pek çok spor dalında, sporculara ve spor takımlarına da aynı desteği verdiğini görüyoruz.

Son dönemde yaşanan İntegral Forex ve Kenan Sofuoğlu sponsorluğu da çok güzel bir örnek. Hız ve teknoloji kelimelerini sahiplenmek isteyen ve marka bilinirliğini arttırmaya çalışan İntegral Forex için daha iyi bir sporcu bulunamazdı. Onlar da bunun farkında olacaklar ki bir televizyon reklamı (tıklayınız) hazırlayıp sıklıkla yayınladılar. Bana göre ilgili reklamın kurgusu, metni, hikayesi yetersiz olsa da Integral Forex’in amacına hizmet etmişti. Reklamda dikkat etmenizi istediğim bir diğer nokta ise, Kenan Sofuoğlu’na sponsor olan diğer kurumların da net bir şekilde görüntüleniyor olmasıdır.

Yukarıdaki iki örnekten yola çıkarak, kurumların sponsor oldukları sporcuları marka yüzü yapmasının önemli olduğu ortaya çıkabilir. Markalar, sporcuların öne çıkan özelliklerini, markaları ile bağdaştırma faaliyetlerinde kullanabilir. Bunlarla birlikte sporcunun potansiyel başarılarında da söz hakkına sahip olabilir.

Tüm bu paylaştıklarım hafife alınacak şeyler değildir. Sporcuların o aşamaya kolay gelmedikleri aşikardır. Toplumun sporcuları “çalışkan, özverili ve ilham verici” bulduklarını da düşünürsek, pek çok kurumun ilgili değerleri sahiplenmek isteyeceklerini söyleyebiliriz. Doğru sporculara yapacağınız sponsorluk yatırımı ile kurumunuzun itibarını artırabilirsiniz.

 

B – Çevre Oluşturmak

Sporcuların diğer özelliklerinden birisi de insanları bir araya getirebilmeleridir. Kurum olarak sporcunun popülaritesini avantaja dönüştürebilirsiniz. Sponsor olduğunuz sporcunun bir etkinlik, bir organizasyonda konuşmacı olmasını isteyebilirsiniz. Sporcunun kendi hikayesini anlatması bile katılımcılara ilham verecektir ve markanızla bir bağ oluşturmalarında etken olacaktır. NTV sponsorluğunda Rıdvan Dilmen’in Türkiye’nin dört bir yanındaki üniversitelere gitmesi ve bu üniversitelerde futbol sohbetleri yapıyor olmasının NTV’ye büyük katkıları bulunuyor.

 

C – Sosyal Medya

Son yılların trendi sosyal medyayı bu listeye eklememek olmazdı. Pek çok sporcunun yüksek takipçi sayısına sahip sosyal medya sayfaları bulunuyor. Hatta Facebook ve Twitter, sporcuları diğer sayfalardan ayrıştırıp profillerine “Mavi Tik” bile ekliyor. Kurumlar sosyal medya için yüksek bütçeler ayırıyor. Sporcu sayfaları, kurumların hedef kitlelerine direkt ulaşabilecekleri bir araç konumundadır. Sporcunun kurumunuz hakkında yaptığı paylaşımlar, tam da hedeflediğiniz kitle ile samimi bir dilde yapılacağından çok daha verimli olmaktadır. Takipçiler, kurumunuzun hayran oldukları sporcuyu desteklemesini hoş karşılayacaktır.

Konu hakkında Cristiano Ronaldo örnek olarak verilebilir. 500 milyondan fazla sosyal medya takipçisi ile Ronaldo sosyal medyanın en popüler sporcusudur. Cristiano Ronaldo, Facebook, Instagram ve Twitter’da 500 milyon takipçiye ulaşan dünyadaki ilk kişi olmuştur. Pazarlanabilirliği bağlamında incelendiğinde Juventus kulübü, Ronaldo’nunu transferi sonrasında piyasaya sürüldükten sonraki 24 saat içinde 520.000 formasını satmıştır ve tek bir günde toplam 60 milyon doların üzerinde bir rakama ulaşmıştır. Eski takımı Manchester United FC ile sözleşme imzalamasının ardından Cristiano Ronaldo’nun 7 numaralı formasına olan talep yüzde 3.000 artmıştır. Nike ile ömür boyu anlaşması bulunmaktadır ve markalı giyim, aksesuar, otel ve spor salonlarından oluşan CR7 markasının sahibidir. Ronaldo’nun bir reklam tweeti için 250.000 bin dolar istediğini düşünürsek, sosyal medyada kurumunuz hakkında paylaşım yapmasının değerini de ölçebiliriz.

 

D – Ürün Denemesi

Bahsetmeden geçemeyeceğim farklı bir yarar ise, sponsor olduğunuz sporcunun ürün testi konusunda size yardımcı olmasıdır. Spor malzemeleri üreten bir kurum için daha olası gözüken bu fayda eşsizdir. Seri üretime geçmeden önce, ürünü sponsor olduğunuz sporcuya sunup, ürün hakkındaki görüşlerini alabilirsiniz.

Ürün test ettirme konusunda adidas (producttesting.adidas.com) ve Nike (voiceoftheathlete.nike.com) firmalarının hazırladığı özel internet sayfaları bulunmaktadır. İnternet sitesi üzerinden yapılan başvurular sonucunda, yaş aralıklarına göre dağılım gösteren pek çok sporcu markaların yeni ürünlerini test etme fırsatını yakalayabilmektedir.

 

Sporcuların kurumunuza katabilecekleri avantajları paylaştım. Bu avantajları değerlendirip, iyi bir strateji oluşturup, doğru spor branşını ve doğru sporcuyu seçip, doğru zamanda ve doğru kanallarda sponsorluğu uygulamalı ve takibini sürdürmelisiniz.

 

Bireysel sporcular için hazırladığımız internet sitemiz: bireyselsporcu.com

Sonraki yazılarımda görüşmek üzere…

H. Alper Koç
Anasponsor Kurucu Ortağı

 

Bizimle iletişime geçin!